Setshwantsho: Sealogane sa mophato, Eddie Jones   

Ka OBAKENGMAJE

Ke dialogane di feta 3000 tse di alogileng go tswa kwa mephatong e e farologaneng go rarala motse wa Taung fa ngwaga wa 2023 a ne a ya fifing. Fela, mophato wa ga Otlhagile Diketso Maine (57) kwa ditompong, one wa makatsa bontsi jwa batho go bona monna mongwe wa mosweu ele karolo ya seo.

Rramophato Otlhagile Diketso Maine, o kaile fa mongwe wa dialogane tsa gagwe ene ele monna wa mosweu, Eddie Jones (28) go tswa kwa Christiana. Maine are, ene ele ga ntlha mo botshelong jwa gagwe a nna le sealogane sa motho mosweu.    

“Ke na le dingwaga dile nne ke rupisa, mme ga e se ke tsamaye ke tlhatlhele monna wa mosweu. Ke ile ka bona fa go le botokwa gore ke amogele Jones, gonne o ithutela tsa bongaka jwa setso, mme go botlhokwa gore a tlhaloganye ka mo setso sa rona sa Setswana se tsamaisiwang ka gone.

“Fa ke tsenya mophato, re thaya lefelo leo, mme mongwe le mongwe o tla beng ele karolo ya dimapo tseo, o tla be a sireletsegile go sa kgathalasege gore ke wa letso lefe. Fa o tsenya mophato, o tshwanetse go nna le tirisano mmogo e e tseneletseng le mafapha a farologaneng a puso jaaka Lefapha la Pholo,” Maine wa tlhalosa.

Maine are, fa motho a tlhatlhela mophato, gona le melao le melwawana e latelwang, mme botlhe ba ba batlang go tsenya mophato, ba tshwanetse gore ba ikopanye le mafapha a maleba.

Jones ene o kaile fa a lemogile gore ona le pitso ya go nna ngaka ya setso, mme gone go na le dilo dingwe tse a sa ditlhaloganyeng, ke ka moo a ile a tsaya tshwetso ya go ya mophatong. Jones are o tshimolotse a nna le ditoro tse di neng di tlhoka gore a tseye tsela ya bongaka, fela go ile ga nna thata, gonne a ne a sa dumele mo go tsone.

“Ke ile mophatong go ka ithuta thata ka setso sa Setswana. Ke ne ke tlhoka gore ke tlhaloganye dilo di le dintsi tse di dirwang mo Setswaneng, gonne ke ithutela bongaka. Botshelo jwame bo ile jwa tlhakatlhakana, mme ka lesego ke ile ka kopana le Maine.

“Ke ne ke dula ke lora bophadiphadi jwa metsi le ditaola, fela ke sa tlhaloganye gore di ka tswa di raya goreng. Maine one a mphatlhosa, mme ke ne ka bona diphetogo mo botshelong jwame,” Jones wa tlhalosa.

Are, ba lelapa la gagwe ba ile ba nesetsa pula tshwetso ya gagwe ya go ithutela bongaka, gammogo le go ya mophatong. Jones are, badimo ba gagwe ke bone ba mo laetseng gore e nne ngaka, ebile ditsela tsa gagwe di ile tsa bulega.

Kgabagare, Motlhankamotho Mogote Pico yo one a thusana le Maine go tsenya mophato are: “Jones ke motho mosweu wa ntlha mo kgaolong ya Taung go ya mophatong. Le nna ke isa mophato, mme ga ise ke tsamaye ke ise mosweu. Jaanong ga se maaka se re se buang, gonne o monna o o bolotse.

“Go botlhokwa go shomarela setso sa rona. Go le gantsi, re na le go itemogela matsapa jaaka go tlhokafala ga bana ba ba ileng mophatong. Fela, re rotlowetsa batsadi go lekola seemo sa boitekanelo jwa bana pele ga ba ka isiwa mophatong.”

taungdailynews@gmail.com

Setshwantsho: Lebenkele le le rekisang uniform ya sekolo

Ka REGINALD KANYANE

Bontsi jwa batsadi ba re ba tshwenyegile thata ka ntlha ya ditlhwatlhwa tse di kwa godimo tsa diaparo (uniform) tsa sekolo go ralala naga ya Afrika Borwa. Go ya ka dipego, dikolo di le dintsi mo nageng, ditsweletse go rekisa diaparo tsa sekolo ka tlhwatlhwa e kwa godimo, mme seo se feleletse se itsa bana ba bangwe go ka tsena dikolo tse ba di ratang.

Go ya ka mokwaledi kakaretso wa makgotlha-tsamaiso a dikolo mo Afrika Borwa, Matakane Matakane one a buisana le Motsweding FM, are gona le dikolo dingwe tse di pateletsang batsadi go reka diaparo tsa sekolo kwa mafelong a rileng. Fela, Matakane are seo e tlile go nna selo sa maloba, gonne morero o, o batlisisiwa ke ba Competition Commission.

“Ke kgale re bua ka ntlha e ya gore batsadi ba se tlhole ba pateletswa go reka uniform ya sekolo kwa mafelong a rileng. Jaanaong, batsadi ba tshwanetse go itse gore ba letleletswe go reka uniform ya sekolo kwa ba ratang teng.  

“Ke fela gore diphetogo di na le matsapa, mme gona le dikolo tse di sa batleng go fetoga. Ke nako ya kgololosego, mme dilo di fetogile. Kgotlha-tsamaiso ya dikolo ena le molao o eleng karolo ya South African School Act gore, barekisi ba di uniform ga ba tshwanela go nna le konteraka e e fetang seelo sa bone,” Matakane wa tlhalosa.  

Matakane are, gape ba itemogetse gore gona le dikonteraka tse di bidiwang Evergreen tse di neetsweng barekisi ba di uniform. Matakane are batsadi ba tla be ba laelwa gore ba ye go reka uniform kwa lefelong le le rileng.

“Fela, maitemogelo a rona ke gore, gona le moungwelwa mogolo mo thefosanong eo. Jaanonng, kgang eo ga re dumalane le yone ebile ga e mo molaong. Seo se gataka ditshwanelo tsa baithuti, mme re ke re buisane le ba lekgotlha-tsamaiso ba sekolo go baakanya seo.

“Fela fa go sena diphetogo, re leba kwa Competition Commission go ba begela gore ba bolotse dipatlisiso, le go tsaya dikgato kgatlhanong le sekolo seo. Ga ke bone gore maloko a lekgotlha-tsamaiso a sekolo a ka amega mo botsukunapeng jo, gonne go le gantsi batho ba ba bonang pipa-molomo ke barutabana kgotsa bagokgo ba dikolo,” Matakane wa tlhalosa.

Kgabagare, setheo sa Moral Regeneration Movement (MRM) mo Bokone Bophirima, se ikuela go makgotlha-tsamaiso a dikolo go emisa ka go reka di uniform tsa sekolo kwa mafelong a tlhwatlhwa godimo. Mogokaganyi wa MRM mo Bokone Bophirima, moruti Lesiba Kgwele wa tlhalosa.

“Go le gantsi, di uniform tse di rekisiwang ka madi a kwa godimo di feleletsa di ama matshelo a baithuti ba ba dikobo dikhutshane. Le fa re amogela dipatlisiso tse di boloditsweng ke ba Competition Commission, re maswabi go bona dikolo di le dintsi di sentse di tswelela ka go ikamanya le barekisi ba di uniform ba ba rekisang ka tlhwatlhwa e kwa godimo.

“Go le gantsi, dikolo di nna le tumalano e eseng mo molaong le barekisi ba di uniform, mme ba pateletse batsadi go reka fela kwa go bone. Re ikuela gore botlhe ba ba tsweleditseng botsukunape jo, ba sekisiwe le go atlholwa fa ba ka bonwa molato,” Kgwele wa tlhalosa.

taungdailynews@gmail.com